Studenten als polsslag

Studenten maken van KU Leuven een unieke en dynamische gemeenschap. Onze universiteit telt de grootste studentenpopulatie in het Vlaamse onderwijslandschap. Met 23% internationale studenten en doctorandi uit 154 verschillende landen is onze universiteit een ontmoetingsplaats voor jongeren uit de hele wereld. Zij helpen van KU Leuven een diverse en inspirerende gemeenschap te maken. Meer dan 30% van onze studenten bevinden zich op een van de twaalf campussen buiten Leuven.

Op mondiaal niveau worden we momenteel geconfronteerd met een groot aantal uitdagingen, zoals toenemende geopolitieke spanningen, de klimaatverandering, de oneerlijke exploitatie van grondstoffen in het Globale Zuiden, de politieke druk op mensenrechten en het internationale recht en de gevaren van nieuwe technologieën voor onze privacy en auteursrechten. We zijn ervan overtuigd dat wie als student, medewerker of onderzoeker voor KU Leuven kiest, in staat moet zijn om in deze domeinen een impactvolle rol te spelen.

Het succes van onze opleidingen ligt in de kwaliteit van ons onderwijs, de organisatie daarvan en de financiële omstandigheden die we hiervoor creëren. De toegankelijkheid van onze opleidingen is cruciaal om zo veel mogelijk jongeren klaar te stomen voor de uitdagingen van morgen.

1. We erkennen dat de huidige indeling van het academiejaar suboptimaal is. De periode tussen het einde van het academiejaar en de start van een nieuw academiejaar is erg kort en legt veel druk op iedereen die nauw bij het onderwijs betrokken is. Een oplossing zou kunnen zijn om de capaciteit van werknemers tijdelijk te verhogen door bijvoorbeeld te werken met vliegende equipes/medewerkers (een model dat vandaag al bestaat) om de opstart van het academiejaar (zoals de startersdagen) te ondersteunen. Een tweede probleem ligt in de lange periode tussen het eerste semester en de herkansing in de derde examenperiode, wat voor kennisretentie niet optimaal is. Om hieraan tegemoet te komen, moeten we werken aan oplossingen die evidence-based zijn, en dit in nauw overleg met alle betrokkenen en voornamelijk de studenten. Bovendien zou een heleherindeling van de academische kalender een grootschalige operatie betekenen die wellicht meer dan een bestuursperiode vraagt, en die alleen kan slagen in samenspraak met de Associatie en in overleg met de andere Vlaamse universiteiten. Indien alle actoren het opportuun achten om deze discussie te heropenen of om bepaalde optimaliseringen door te voeren, dienen studenten absoluut van in het begin mee aan te schuiven en gehoord te worden, net zoals alle andere betrokkenen op wie deze ingreep ongetwijfeld een impact zal hebben.
2. Naast de reeds bestaande richtlijnen rond het gebruik van AI in onderwijs, dient er binnen elke opleiding aan KU Leuven een concrete leerlijn te komen om studenten te leren hoe ze efficiënt en correct AI kunnen gebruiken onder gecontroleerde omstandigheden. We beschouwen dit als een vorm van AI-coaching. ChatGPT, Co-pilot en andere pakketten bieden ruime mogelijkheden voor gebruikers. Echter, door onaangepast gebruik worden teksten soms publiek gemaakt, hetgeen vaak juridische en ethische problemen met zich meebrengt. Goede coaching rond prompt-engineering, waarbij studenten met de juiste prompts (i.e. de juiste vraagstellingen) de gewenste output kunnen genereren, is hierbij essentieel. Momenteel ondertekenen studenten in vele faculteiten alvast een soort erecode: ze mogen/moeten AI gebruiken, maar moeten aangeven hoe en waar ze het gebruikt hebben, zodat docenten weten welke onderdelen al of niet authentiek zijn. Er is echter nood aan vaardigheidstrainingen, zoals we die bijvoorbeeld ook voor statistiek inbouwen in diverse opleidingen. Momenteel worden er rond AI ad hoc workshops gegeven, of specifieke leerlijnen ontwikkeld. Een meer structurele aanpak in het bestaande lessenpakket – ofwel via een diepgaander opleidingsonderdeel, ofwel via aparte modules, of zelfs een breed vak op het niveau van de groepen of van de ganse universiteit, uit te bouwen in samenwerking met de Expertencommissie GenAI, de bibliotheken en/of Leuven.AI – is nodig. We moeten daarnaast onderzoeken hoe AI concreter gebruikt kan worden om kwetsbare studenten of studenten met bepaalde leerachterstanden beter te ondersteunen. AI kan immers succesvol ingezet worden om het leerproces te verbeteren en studies suggereren dat studenten hier bijzonder veel baat bij kunnen hebben. We moeten een gerichte inspanning doen om ervoor te zorgen dat KU Leuven hierin een voorloper wordt. Indien goed ingezet kan AI ook toelaten om tijd vrij te maken bij onze studiebegeleiders: dat is extra tijd die zij aan de meest complexe en/of dringende noden kunnen besteden.
3. Onderwijs dient onderzoeksgedreven te zijn en te zorgen voor diepgaande kennis en leerervaringen om studenten voor te bereiden op toekomstige uitdagingen. We bieden daarom onze studenten onderwijs aan dat kennis omtrent maatschappelijke uitdagingen in haar opleidingsaanbod integreert. En we gaan een stap verder: we willen dat álle studenten in hun curriculum leren over duurzaamheid. Dit vult het aanbod van excellente opleidingen in domeinen zoals duurzaamheid en digitalisering verder aan. We implementeren onderwijsinnovaties voor zover ze aantoonbaar efficiënt zijn. Efficiëntie is niet noodzakelijkerwijze aantoonbaar in kwaliteitsverbetering en ook gelijkblijvende kwaliteit met efficiëntieverbetering is winst. Dit kan bijvoorbeeld viainteractieve werkvormen die kritisch denken stimuleren of digitale tools die efficiënte feedback ondersteunen..
4. We pakken de beschikbaarheid van betaalbare kwalitatieve huisvesting voor studenten aan, in nauwe samenwerking met de dienst Studentenvoorzieningen (Stuvo), de stad Leuven en de Diensten Algemeen Beheer. Betaalbare studentenkoten zoals in de residenties van KU Leuven zijn essentieel om studenten de mogelijkheid te geven zich volledig te concentreren op hun studie en persoonlijke ontwikkeling, zonder financiële stress. De afgelopen jaren werden reeds belangrijke inspanningen geleverd door bijkomende aankopen en bouwprojecten maar verdere stappen blijven nodig.  Immers, de gemiddelde prijs voor een kot is de laatste jaren enorm gestegen, met name met 100 euro over een periode van 4 jaar (2020-2024) (bron: kotkompas van Stadim). Een studentenkot kost inmiddels gemiddeld 575 euro per maand. De universiteit dient mee te helpen de prijzen, beschikbaarheid en kwaliteit van koten onder controle te houden door ervoor te zorgen dat er voldoende kamers in (gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde) studentenresidenties ter beschikking zijn. We zullen blijven investeren in het aanbod van koten. Studies tonen immers aan dat meer (nieuwe) beschikbare woningen ervoor zorgt dat prijzen van bestaande woningen dalen. Ook betekenen de residenties momenteel vaak een levenslijn voor vele gezinnen. Momenteel bestaat de studentenhuisvesting voor ongeveer 15% uit residenties (ongeveer 7.000 kamers), en 85% uit private koten. Het aandeel van 15% residenties moet absoluut gevrijwaard blijven om praktijken zoals in onze buurlanden (Nederland) waar kamerprijzen richting 800 euro evolueren, te vermijden. Daarnaast moeten we nog meer inzetten op de kwaliteit van de koten. Koten met een K labelvoldoen aan de kwaliteitseisen van KU Leuven of de stad Leuven en verschijnen op Kotwijs. We verbinden er ons toe het kotlabel in te trekken indien verhuurders zich schuldig maken aan discriminatie bij de toekenning van koten.
5. We zetten in op de veiligheid en efficiëntie van mobiliteit naar en op de campussen. De beschikbaarheid van openbaar vervoer is op vele locaties uiterst onbetrouwbaar, pendelstudenten voelen zich dikwijls uitgesloten en de staat van de frequent gebruikte fietspaden in en rond Leuven en op de campussen is op sommige plaatsen erbarmelijk. Hier dienen we als universiteit in dialoog met De Lijn en de betrokken overheden maatregelen te nemen om de mobiliteit op de niet-Leuvense campussen te herstellen en te optimaliseren. We blijven niet enkel bepleiten dat de trambus er moet komen tussen het station en Hoog Kortrijk, maar proberen bijvoorbeeld ook in Diepenbeek en Geel samen met onze partner-hogescholen tot betere mobiliteitsoplossingen te komen.
6. We willen meer aandacht hebben voor de socio-economische problemen van kwetsbare studenten, waarbij KU Leuven een grotere ondersteunende rol kan spelen. Zo gaan we goed werkende lokale initiatieven zoals het Avicenna career coaching project van Stuvo universiteitsbreed uitrollen, in overleg met alle betrokkenen. Op de middellange en langere termijn kunnen we hier een bijkomende rol spelen door sociologisch onderzoek te ondersteunen, door ervaringen uit te wisselen via internationale samenwerkingen en door een actieve rol te spelen in regionale, nationale en Europese debatten over ongelijkheid en armoede.
7. We denken samen met de door LOKO-erkende studentenkringen en vrije verenigingen  na hoe we de verenigingen future proof kunnen maken: wat is de rol van een studentenvereniging, welke ondersteuning (financieel, juridisch enz.) is hiervoor nodig en door wie dient deze ondersteuning geboden te worden?